Upadłość konsumencka jest pojęciem stosunkowo nowym, wprowadzonym do polskiego prawodawstwa w 2009 roku, dlatego wciąż powstają przepisy ustalające bądź korygujące związane z nią regulacje. Warto, chociażby wspomnieć, że 24 marca 2020 roku w życie weszła Ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy — Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw. Wprowadziła ona przede wszystkim liberalizację przesłanek, które są związane z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej, a także uprościła przebieg całego procesu. Nie dziwi zatem fakt, że wiedza na temat upadłości konsumenckiej – co oznacza, kogo dotyczy, jakie są jej konsekwencje i jak ją ogłaszać – nie jest zbyt powszechna.
Czym jest upadłość konsumencka?
Mianem upadłości konsumenckiej określa się postępowanie sądowe prowadzone wobec konsumentów, którzy stali się niewypłacalni i nie są w stanie wykonać swoich zobowiązań pieniężnych. Najważniejszym celem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest oddłużenie, czyli umorzenie całości lub części długów, które przerosły możliwości finansowe dłużnika. Dodatkowo umorzenie dotyczy wyłącznie długów, które powstały przed ogłoszeniem upadłości. Dochodzi wówczas do całkowitej lub częściowej likwidacji majątku, a uzyskane w ten sposób środki zostają przeznaczone na spłatę roszczeń wobec osób, które w odpowiednim terminie zgłosiły wierzytelność. Przy określaniu planu spłat bierze się pod uwagę m.in. możliwości zarobkowe konsumenta ogłaszającego upadłość oraz to, czy na jego utrzymaniu znajdują się także inne osoby. Procedurę ogłoszenia upadłości konsumenckiej rozpoczyna się od złożenia odpowiedniego wniosku, a koszt tej czynności wynosi 30 zł.
Kto i kiedy zgłasza upadłość konsumencką?
Z tego typu upadłości mogą skorzystać wyłącznie konsumenci, a zatem dłużnik musi być osobą fizyczną, która nie prowadzi własnej działalności gospodarczej. Jeśli dłużnik jest przedsiębiorcą, nie może on ogłosić upadłości konsumenckiej. Należy jednak zaznaczyć, że mianem konsumentów określa się także osoby, które zakończyły działalność, zanim zwróciły się z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Po zmianach przepisów w 2020 roku upadłość konsumencką mogą zgłosić nawet osoby, których długi powstały w sposób zawiniony, jednak zostanie ona potraktowana inaczej niż gdyby upadłość konsumencka była efektem czynników niezależnych od dłużnika, np. nagłej utraty pracy.
Podstawą do ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest niewypłacalność, czyli utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Warto przy tym podkreślić, że chodzi o niewypłacalność wyłącznie w znaczeniu pieniężnym. Oznacza to, że ogłoszenie nie może skutkiem np. niedostarczenia towaru lub braku wykonania umówionego zlecenia czy dzieła. Niewypłacalność musi mieć ponadto charakter trwały, co wedle Prawa upadłościowego oznacza, że dłużnik zalega w regulowaniu należności przez co najmniej trzy miesiące. Jeśli jednak zła sytuacja dłużnika trwa krócej, lecz uważa on, że na stałe stracił płynność finansową, sam może próbować dowieść, że jest w stanie trwałej niewypłacalności.
W przypadku braku pewności jak poprawnie ogłosić upadłość konsumencką, by zwiększyć swoje szanse na oddłużenie, warto skorzystać z pomocy prawnej, która zadba o analizę dokumentacji, przygotuje wniosek z kompleksowym uzasadnieniem, jak również będzie czuwać nad dalszym przebiegiem sądowego postępowania.
Jakie są konsekwencje upadłości konsumenckiej?
Na skutek ogłoszenia upadłości konsumenckiej dłużnik może uzyskać oddłużenie po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego. Należy jednak pamiętać, że warunkiem niezbędnym do przyznania oddłużenia jest powstępowanie zgodnie z ogłoszonym przez sąd planem spłaty wierzycieli. Zawarte są w nim postanowienia związane z czasem trwania spłaty oraz miesięczną kwotą, którą dłużnik musi przekazywać wierzycielom. Plan spłaty wierzycieli wskazuje również, jaka część zadłużenia ulegnie umorzeniu, jeśli dłużnik spłaci wszystkie zobowiązania w określonym terminie. Przy jego ustalaniu uwzględniane są realne możliwości finansowe dłużnika, a jeśli sytuacja osoby zgłaszającej upadłość nie pozwala na dokonanie spłat w ramach ustalonego planu, możliwe jest umorzenie zobowiązań bez określania planu spłaty wierzycieli.
